Экономист +

Жаңа жылдың бірінші аптасы 2023 жылғы 13 қаңтарда «Экономист+» интерактивті алаңындағы «Геймификация: азық-түлік ресурстарын басқару» симуляциясынан басталды.

Онда Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің AP14871923 «Жаһандық тегеурінді талаптар жағдайында Data Driven Decision Making жобасы негізінде өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуді басқару» гранттық жобасы аясында зерттеу жүргізілетін, азық-түлік қауіпсіздігінің өзекті мәселелері талқыланды.

ME – 22, MRR – 22 мамандығының магистранттары су, энергетика және азық-түлік ресурстарын пайдалану саласындағы өзекті мәселелерді шешуге үлкен қызығушылық танытып, жаңаша ой-пікірлерімен бөлісті.

Әрбір қатысушы талқылауға белсенді қатысып, өздерінің басқарушылық шешімдерін дәлелді түрде жеткізіп отырды.

Геймификация магистранттарға мемлекет, өңір және экономика секторлары арасындағы ынтымақтастық дағдыларын жетілдіруге мүмкіндік берді.

Қатысушылар ойын нәтижелерін талқылай келе, азық-түлік қауіпсіздігі, ауыл шаруашылығын дамыту, энергетика және су ресурстарын тиімді пайдалану мәселелері бойынша әртүрлі стратегиялық шешімдер қабылдау мүмкіндігіне ризашылықтарын білдірді.

«Экономист+» клубының жетекшілері профессор Р.Т. Дуламбаева және Л.И. Құсайынова сертификатталған магистранттар стратегиялық шешімдерді тезірек қабылдап, жасыл экономика мәселелерін шешудегі балама тәсілдерді көрсете алғанын атап өтті.

Профессор С.А. Жұмабаев көптеген стейкхолдерлер үшін ашықтық, толықтық, нақтылық пен қолжетімділіктің маңыздылығын атап айтты.

Симуляциялық бағдарламалардың жаңа технологиялары шешім қабылдаушы тұлғалардың құзыреттілігін арттырудың тиімді құралы болып табылады.

Академияда  «Экономист +» клубының 6-маусымының салтанатты ашылуы «JEOPARDY» интерактивті ойыны түрінде өтті. Басқару институтының директоры З.С. Гаипов пен профессор С.А. Джумабаев МЕ 23 «Көңілді экономистер» және МРР 23 «А.Смит» командасының жаңа қатысушыларын құттықтап, DPA 21 докторанттары мен МЕ 22, МРР 22 магистранттары сәттілік тіледі.

 «А.Смит» командасы «Экономика» бөлімінен сұрақтарды батыл таңдап, дұрыс жауап беріп, экономикалық мәселелерден хабардарлығын көрсетті.

ME 23 командасы білімді, интеллект пен тапқырлықты қажет ететін өте күрделі сұрақтарға дұыс жауап берді.

Ойынды Академия білім алушысы Жүсіпбеков Саят жүргізді.  Кубокты «Көңілді экономистер» командасы жеңіп алды.

Біздің қазылар алқасының мүшелері – Басқару институтының профессорлары Б.М. Серікбаева, А.С. Нұрмағамбетов, докторант А.Т. Алишарипов, магистрант М.Х. Кабдуллов командалардың жұмысын бағалау кезінде кәсібилік, адалдық, ашықтық танытты.

Командаларға, ұйымдастырушылар – МЕ 22 тобына, Басқару институтының доценті Г.К. Үкібаевқа, қазылар алқасының мүшелеріне іс-шараға белсенді қатысқаны үшін алғыс білдіреміз.

Академияда «Экономист +» алаңында дөңгелек үстел онлайн және  офлайн форматта өтті.  Алаңда азық-түлік қауіпсіздігінің өзекті мәселелері және оны шешу жолдары талқыланды. Дөңгелек үстел «Data Driven Decision Making тұжырымдамасы негізінде жаһандық сын-қатерлер жағдайында өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін басқару» АР14871923 ғылыми жобасын іске асыру шеңберінде өтті.

Дөңгелек үстелге – MedHouse Kazakhstan ЖШС директоры, Астана қаласы Кәсіпкерлер палатасының Өңірлік кеңесінің мүшесі С.К. Исабаев; Астана Қоғамдық кеңесі Ақпараттық-талдау жұмысы мәселелері жөніндегі комиссиясының мүшесі, «Бизнес, қоғам және мемлекет байланыстары жөніндегі қауымдастық»  президенті А.Д. Өтеуова; ҚР АШМ Агроазық-түлік нарықтары және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу департаментінің басқарма басшысы С.К. Камзин мен оның орынбасары С. К. Жұрынова сарапшы ретінде қатысты.

Азық-түлік қауіпсіздігінің физикалық және экономикалық қолжетімділігі, отандық азық-түлік тауарларының сапасын арттыру, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларымен (ӘМАТ) қамтамасыз ету мәселелерін шешуде жаңа саясатты қалыптастыру, бизнесті қолдау бағдарламаларын сүйемелдеудің бизнес-процестерін жетілдіру және т.б. өзекті мәселелер көтерілді.

2-курс магистранттары Н. Хатипова, Ж. Халиуллин, Ж. Жақсыбекова баяндама оқыды.  МРД, МРР білім беру бағдарламаларының 1-курс магистранттары белсенді қатысты. Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін шешу бойынша көптеген ұсыныстар мен ұсынымдар айтылды.

Талқылауда мынадай өзекті мәселелер көтерілді:

– ӘМАТ және халықтың әлеуметтік осал топтарын немесе бүкіл халықты қолдау, мемлекеттік саясат қандай болуы тиіс?

– ауыл шаруашылығы өнімдерінің бағасын реттеу және оған 15% үстемеақыны бақылау қажеттілігі бар ма, әлде бағаны реттеудің нарықтық тетігі әлі де тиімді ме? Азық-түлікті нарықтық бағамен сатып алу үшін халықтың табысын арттыру қажет болуы мүмкін бе?

– делдалдарды қалай алып тастауға немесе олардың қызметін төмендетуге болады?

– жоғары азық-түлік инфляциясының себебі неде? Бұл мәселелерді шешуде жүйелік шаралар қажет болуы мүмкін бе? Ауыл шаруашылығы өндірушілерін субсидиялау қажеттілігі бар ма?

– өнім сапасын арттыру факторы ретінде минералды тыңайтқыштар өндірісінің отандық әлеуетінің рөлін арттыру және т.б.

Ғылыми жобаның қатысушылары С.А. Жұмабаев, Л. И. Хусаинова, А. А. Мұсатаева өз зерттеулерін қорытындылап, алдағы кезеңге арналған жұмыстың жаңа аспектілерін атап өтті.

Азық-түлік қауіпсіздігінің өзекті мәселелері туралы талдамалық жазбаны қалыптастыру бойынша бірлескен шешімдер қабылданды.

«Даму күні» аясында Экономист + алаңында «Қазіргі заманғы экономиканың өзекті мәселелері: арнайы экономикалық және инвестициялық аймақтар мен мемлекеттік-жекешелік саясат» тақырыбы талқыланды.

     Аталған тақырыптты талқылауға Қазақстандық әлеуметтік зерттеулер институтының атқарушы директоры Ысқақов Әзиз Ержанұлы және Ұлттық инновациялар және кәсіпкерлік орталығы бас директорының орынбасары –жетекші ғылыми қызметкері Дана Ақылбекқызы Ешимова қатысты.

      Қолданыстағы арнайы экономикалық және инвестициялық аймақтардың тиімділігін бағалау әдістемесі және ҚР-да МЖӘ қолданудың нақты тәжірибесі, оларды алдыңғы қатарлы шетелдік тәжірибемен салыстыру мәселелері айтылды.

Клуб жетекшілері Басқару институтының профессорлары Р.Т. Дуламбаева, Л.И. Құсайынова.

Академияда «Экономист+» алаңында USAID халықаралық жобаларының үйлестірушісі Мархабо Едәлиевамен кездесу өтті. Сарапшы қызметкерлер мен магистранттарға  Нексус ойыны бойынша тренинг өткізді.  Ойын соңында қатысушыларға Нексус симуляция тренингіне қатысқаны үшін Еуропалық үлгідегі сертификат табысталды.

    Тренингті кәсіби өткізгені үшін Нексус (ЕО) жобасының әлеуетін арттыру және білім беру компонентінің үйлестірушісі Едалиева Мархабоға алғыс білдіреміз.

Бұл жобасы білім беру процесіне және мемлекеттік басқаруға басқарудың интеграцияланған тәсілін белсенді енгізуге мүмкіндік береді. Басқарушылық шешімдер қабылдауда экожүйелік тәсіл бойынша сарапшылар пулын қалыптастыру, стратегиялық ойлауды үйрену, елге жүйелік құрылым ретінде қарау міндеттері қойылды.

Академияда «Data Driven Decision Making тұжырымдамасы негізінде жаһандық сын-қатерлер жағдайында өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін басқару» ғылыми жобасын іске асыру шеңберінде «Өңірдің азық-түлік қауіпсіздігінің негізгі көрсеткіштері (KPI): практикалық аспект» тақырыбында «Экономист +» алаңында дөңгелек үстел өткізілді.

Қасым-Жомарт Тоқаевтың өзекті жолдауы сарапшылардың өңірлік деңгейде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің нақты тетіктерін әзірлеу жөніндегі жұмысында көрініс тапты. 

Экологиялық таза өнім бойынша ұлттық брендті ілгерілету, оны сертификаттау, ұлттық өнімнің сынамалық ассортиментін өндіру жобасын іске асыру жөнінде сарапшы, зерттеуші Өнерхан Сансызбайұлы сөз сөйледі.

АӨК-ті жеткіліксіз қаржыландырудың өзекті мәселелері, АӨК объектілері мен субъектілері бойынша нақты деректердің болмауы, субсидиялау нәтижелері, бюджет қаражатының бөлінуіне мониторинг жүргізу, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекеттің өзара іс-қимыл процестерін ұйымдастырудың тиімді құралдарын іздеу мәселелері талқыланды.

«Concordia Group» ЖШС Бас директорының орынбасары Қайрат Сұлтанбеков бүгінгі күні функциялары мен бағыттары бойынша жаңартылған ақпараттық жүйенің  мүмкіндіктерін таныстырды.

Бұл экономикалық саясатты іске асырудың нақты жұмыс істейтін құралдарын пайдалану қажеттілігі, атап айтқанда фермерлерді қаржыландыру саясатының тиімділігін арттыру туралы болды.

Мемлекеттік органдардың жеке бизнеспен, оның ішінде бюджет қаражатының тиімділігін бөлу және мониторингілеу, қаржыландырудың баламалы көздерін іздеу және т.б. функцияларын тиімді орындаған «Concordia Group» жеткізуші қызметтер компаниясымен өзара іс-қимыл мәселелері өзектендірілді.

Проблемалар белгіленіп, осы мәселені шешу үшін нақты қадамдар ұсынылады.Талқылауға мемлекеттік қызметшілер, дөңгелек үстел спикерлері, қонақтар мен ғылыми жобаның қатысушылары Әсел Жүнісова, Дәулет Есмағамбетов белсенді қатысты.

Академияда «Экономист+» алаңында халықтың нақты ақшалай кірістерін қалыптастыру мәселелері жөніндегі фокус-топ форматында сараптамалық отырыс өтті. Отырысқа мемлекеттік органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың, бизнестің өкілдері, халық кірістерін қалыптастыру саласындағы сарапшылар, магистранттар мен докторанттар, профессорлар қатысты.

Дөңгелек үстелде халықтың өзекті мәселелері, жалақының нақты көрсеткіштері, азаматтардың несиелік міндеттемелері, салық салу, ел азаматтарының күнкөріс деңгейі талқыланды. Тұрғындардың әл-ауқатын жақсарту, азаматтардың ақшалай кірістерін арттыру бойынша объективті ұсыныстар берілді. Сарапшылардың пікірі үлкен қызығушылық тудырып, әрбір қатысушы талқылауға өз үлесін қосты.

Магистранттар мен докторанттар мәселелерге практика ретінде ғана емес, зерттеушілер ретінде де қарап, тәжірибе жинақтады.

Шараны Басқару институтының профессорлары Р.Т. Дуламбаева, Л.И. Құсайынова ұйымдастырды.

Даму күні аясында «Экономист + клубы мен Қыран пікірсайыс клубының» қатысуымен «Ауыл шаруашылығын субсидиялаудың өзекті мәселелері» тақырыбы талқыланды.

Екі команда МЕ 23 (оппозиция), МЕ 22 (мемлекет) нақты фактілерге, мәліметтерге сүйене отырып, өз позицияларын қорғады. Барлық баяндамалар дәлелді саясат қағидаттарына негізделді.

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің судьялық комиссия мүшелерінің, клуб басшысы Г. К. Үкібаевқа және жүргізуші А. Досмағамбетовке білікті жұмысы үшін алғыс айтамыз.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің алаңында «Экономист +» клубының отырысы өтті. «Мемлекеттік саясат» және «Экономика» білім беру бағдарламаларының магистранттары өз зерттеулерінің нәтижелерін талқылауға ұсынды.

Магистранттар сарапшылар ретінде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі гранттық қаржыландырудың ғылыми жобасын іске асыруға белсенді қатысты.

Нәтижесінде ғылыми, практикалық дөңгелек үстелде сарапшылар, әртүрлі билік деңгейіндегі кәсіпқойлар профессорлар, ғалымдар арасында белсенді пікір алмасу өтті.

 ҚР АШМ қызметкерлері магистрлік жоба қорғаушыларға ұсыныстар мен түрлі пікірлер айтты. Зерттеу нәтижелерін министрліктің сарапшылары жоғары бағалады.

      «Еуразиялық мониторинг» талдамалық зерттеулер орталығының алаңында «Экономист+» клубының отырысы өтті.

      Сараптамалық отырыста «Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету контекстінде Қазақстанның шекаралас өңірлерін мемлекеттік басқаруды жетілдіру» тақырыбы бойынша зерттеу жұмыстары талқыланды.

 Магистрлік зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстанның шекаралас өңірлеріндегі мемлекеттік басқарудың ағымдағы жай-күйі мен проблемаларын талқылау үшін негіз болды.

     Пікірталасқа Академия профессорлары мен оқытушылары «Еуразиялық мониторинг» талдамалық зерттеулер орталығының директоры Әлібек Тәжібаев, Астана Халықаралық университетінің профессоры, «Еуразиялық мониторинг» ОАИ ғылыми жетекшісі Т. В. Мармонтова, мемлекеттік органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың және бизнес өкілдері қатысты.

      Азық-түлік қауіпсіздігі мен тәуелсіздігін тұрақты қамтамасыз етуге қатысты қауіп-қатердің күшеюі жағдайында осы саладағы мемлекеттік саясатты жоспарлау және іске асыру маңызды міндет болып табылады. Ауыл шаруашылығы өндірісі мен қайта өңдеу өнеркәсібіне арналған азық-түлік тауарлары, машиналар мен жабдықтар бойынша елеулі үлеске ие импортқа тәуелділіктің сақталуына байланысты Қазақстан үшін азық-түлік қауіпсіздігін нығайтудың негізі.

     Соңғы жылдары Қазақстанның АӨК дамуы айтарлықтай оң нәтижелерді көрсетіп отыр, бірақ сыртқы қауіптердің ықпалының күшеюіне, ішкі тәуекелдердің сақталуына, әлемдік агроазық-түлік нарығының қалыптасып келе жатқан перспективаларына қарай мемлекеттік қолдау шараларын оңтайландыру, аграрлық өндірістегі интеграция және кооперация процестерін ынталандыру, табиғи-климаттық және әлеуметтік-экономикалық факторларға сәйкес өндірісті әртараптандыру қажеттігі бар.

     АӨК дамыту проблемаларын шешу негізінен мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру деңгейіне байланысты және стратегиялық жоспарлау қағидаттарын негізге ала отырып, ауыл шаруашылығының бәсекеге қабілеттілігін арттырудың, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің елеулі және басым бағыттарына шоғырлану негізінде жүзеге асырылуға тиіс.

Академияда Даму күні аясында «Экономист +» пікірталас клубының 7-маусымының салтанатты ашылуы өтті.

Мемлекет басшысының 2024 жылғы 2 қыркүйектегі «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» Жолдауы шеңберінде елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының өзекті мәселелері талқыланды.

Кездесу барысында инвестициялық ахуалдың, кәсіпкерлікті қолдаудың, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің, туризмді дамытудың, электрондық сауданың және т.б. саладардың өзекті мәселелері көтерілді.

Президент Жолдауында қойылған міндеттерді сапалы іске асырудың түрлі аспектілері бойынша белсенді пікір алмасу өтті. «Экономика» мамандығының 1 және 2-курс магистранттары өздерінің магистрлік ізденістері шеңберінде елдің экономикалық өсуін қамтамасыз ету процестерін басқару саласына қатысты бірқатар нақты ұсыныстар мен ұсынымдар айтты.

Кездесу сарапшылары Д.Б. Есмағамбетов, Ш. Т. Шаяхметова, А. С. Нұрмағамбетов магистранттардың баяндамаларын, презентацияларын жоғары бағалап магистрлік диссертацияларға қатысты ұсыныстарын айтты. 

Отырыс қорытындысы бойынша «Үздік спикер» – Сәдуақасов Жанат, Қуандық Бағдат, «Креативті тәсіл» – Қапаев Сержан, «Ең белсенді қатысушы» – Кенжебеков Жандаулет марапатталды.

Академияда  Даму күні аясында «Экономист+»  пікірталас алаңында тұрғын үй нарығының жұмыс істеуі, пәтер бағасының құбылмалылығы, мемлекеттік реттеу шаралары және т.б. мәселелер талқыланды.

       МРР 23 магистранты  Бөлеген Нұрболаттың «Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй саясатын жетілдеу» тақырыбындағы зерттеуі қызығушылық тудырып, Қазақстандағы тұрғын үй бойынша кредит берудің барлық қолданыстағы бағдарламаларына талдау жүргізілді. Шетелдік тәжірибемен салыстыру жасалып, нақты ұсынымдар ұсынылды.

Магистранттар мен докторанттарға пайдалы кеңестер мен қолданыстағы тұрғын үй бағдарламалары бойынша өзекті ақпараттар, сарапшылардан лайфхактар айтылды. IpotekaGroup ЖШС Бас директоры Әлімбаев Мерей банктің бас тартуы, тиімсіз бағдарлама сияқты клиент үшін жағымсыз сәттерді азайту үшін тұрғын үй сатып алу бойынша консалтингтік компанияларға жүгінуді ұсынды. «Отбасы банк» АҚ маманы Каматова Жамель банктің барлық ипотекалық өнімдері, оның ішінде жаңалары туралы егжей-тегжейлі айтып берді. Сондай-ақ кредиттеу кезінде керек болатын бірқатар пайдалы кеңестермен бөлісті.

Крыша KZ өкілдері ҚР жылжымайтын мүлік нарығы, ипотекалық кредиттеудің негізгі трендтері, қаржы құралдары бойынша талдамалық материалдармен бөлісті. Магистранттар өздеріне қажетті ақпарат пен банк қызметкерлерінен кеңестер алып, кейбірі үй құжаттарын ресімдеді.

 Шараны Басқару институтының профессорлары Р.Т. Дуламбаева, Л.И. Құсайынова ұйымдастырды.

 Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінде Экономист+ клубының көшпелі сессиясы өтті. Қатысушылар электрондық үкіметті дамыту, мемлекеттік басқару мен азаматтарға қызмет көрсетуде Big Data және жасанды интеллектті пайдалану сияқты бірқатар өзекті мәселелерді талқылады.

Баяндаманы Мемлекеттік қызметтер комитетінің төрағасы Юсупова Айнұр Абдуахасқызы мен Академия докторанты Әділет Көшербаев оқыды. Сондай-ақ «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ өкілдері Smart Data Ukimet, Qaztech платформасы, egov 3.0 жобаларын таныстырды.

Сессияда Академия білім алушылары экономиканы цифрландыруға, мемлекеттік басқаруға қатысты мәселелерді өз жобаларын орындау тұрғысында талқылауға мүмкіндік алды. Көшпелі сессия нәтижесінде «ашық деректер» мәселелерін талқылау үшін алаң ұйымдастыру туралы ұсыныстар айтылды.

Бүгін «Даму күні» аясында Экономист + пікірталас алаңында қаржыны басқарудың өзекті мәселелері талқыланды. Дәріске Академия білім алушылары мен қызметкерлері қатысты. Сондай-ақ Тұран, Астана университетінің докторанттары, магистранттары, профессорлары онлайн форматта дәріс тыңдады.

Экономика, қорғаныс, энергетика секторлары сияқты салалардағы америкалық «Трампоралли» нарығына егжей-тегжейлі шолу жасалып, қордың жұмыс істеуінің өзекті мәселелері талқыланды. IShares Bitcoin Trust (IBIT) қызметіне де талдау жүргізілді. Инвестициялық портфельдегі тәуекелдерді басқару құралдары, опциондық мәмілелердің мүмкіндіктері ұсынылды. Докторанттар мен магистранттарды криптовалюта компаниялары мен қорларын басқару мәселелері қызықтырды.

Кездесу барысында Астана қаласы бойынша Nomad life өңірлік директоры Мират Жекенов сақтандыру нарығының жұмыс істеу мәселелерін, сақтандыру сыйлықақыларының сақталу кепілдігі, салық жеңілдіктері жайлы айтып берді. Профессор А. Б. Зейнелгабдин макрожүйенің барлық субъектілерінің инвестициялық қызметін жандандыру және бәсекеге қабілетті нақты секторды қалыптастыру контекстіндегі қаржы нарықтарының рөлінің маңыздылығын атап өтті. Шараны клуб жетекшілері, Басқару институтының профессорлары Р.Т. Дуламбаева, Л.И. Құсайынова ұйымдастырды.