Page 104 - Диссертация к

априорлық ықтималдыққа қатысты модель үшін Байес қатынасы, BF₁₀ - әр
модельді базалық модельмен салыстыратын Байес қатынасы анықтау
коэффициенті. Ең маңыздысы R² болып табылады ол тәуелді, яғни тәуелді
айнымалының (жауапты - Y1) дисперсиясының үлесін көрсетеді. Ол неғұрлым
1-ге жақын болса, модель айнымалылары соғұрлым жақсы деп түсіндіреді
[234].
Біздің талдамада R² нәтижелері бойынша Х3 (0.331), Х4 (0.304), Х8
(0.293), Х10 (0.066), Х11 (0.009) деген нәтижелерге ие болды, демек 1-ден
алшақ, бұл тәуелді айнымалымен (жауапты - Y1) мен тәуелсіз айнымалылар
(болжаушы – Х3, Х4, Х8, Х10, Х11) арасындағы байланыстың төмен
екендігімен түсіндіріледі.
Атап айтқанда (Ү1) - Түркістан қаласы бойынша ақпараттық-
коммуникациялық технологияларға кеткен жалпы шығындар (мемлекеттік
басқаруды ұйымдастыруды ескере отырып), соңғы 5 жылдағы көрсеткіштер әлі
де (Х3, Х4, Х8, Х10, Х11) салаларының дамуына тиімді әсер ептей тұрғанын
немесе осы салалардың мәселелерін шешуге ықпалы аз екендігін көрсетуде.
Ендігі кезекте Байес моделінің жағдайлық кеңістігі (Bayesian State Space
Model) талдамасы жасалынды, бұл болжамды талдама деп те аталады [235]. Ол
алдыңғы талдамаларда белгілі болған мәселелерді мемлекет тарапынан реттеу,
дамыту іс шаралары жасалса, жағдай қаншалықты өзгеріске ұшырайтындығын
анықтау мақсатында қолданылады (кесте 36).

Кесте 36 - Байес моделінің жағдайлық кеңістігі (Bayesian State Space
Model)

Модельдің мазмұны (Model Summary)
Harvey бойынша
Қалдық Болжау жақсы сәйкестік
(Residual SD) (Predictor SD) R² (Harvey’s goodness of
fit)
87768.154 122092.115 0.765 0.928
Ескерту - Талдама JASP бағдарламасын қолдану арқылы автор құрастырған

Байес әдісі параметрлерді бағалу мен болжау кезінде ықтималдылықты
анықтау үшін қолдануға негізделген. Бұл тәсілдің басты ерекшелігі – ол
деректерге қатысты алдын ала (Prior Residual) енгізу арқылы жаңа болжанған

(Prediction) ақпараттар негізінде болжамды (Posterior: R², Harvey’s goodness of
fit) жаңартуды қамтамасыз етеді [235].
Талдау нәтижесі бойынша:
1. Residual SD (қалдық мәндердің стандартты ауытқу) - 87768.154 мәнін
берді.
2. Prediction SD (болжамды мәндердің стандартты ауытқуы) -122092.115
мәнін берді.

104