Page 23 - Диссертация к

Д.Кауфман өзінің «Мемлекеттік басқару мәселелері» еңбегінде
«Сыбайлас жемқорлық пен басқарудағы ашықтықтың болмауы дамушы елдер
үшін басты кедергілердің бірі болып табылады. Бұл факторлар мемлекеттік
басқарудың негіздерін бұзады және әлеуметтік-экономикалық дамуды
тежейді» деп түсіндірді [60].
Ал А.Сен «Good Governance әлеуметтік әділеттілік пен экономикалық
дамуды тең дәрежеде қамтамасыз етуі керек. Алайда, көптеген елдерде
мемлекеттік жүйелер халықтың қажеттіліктеріне бағытталмайды, бұл
тепе-теңдікке қол жеткізуді қиындатады» деп атады [61].
Д.Нортз өзінің «Институттар, институционалдық өзгерістер және
экономикалық көрсеткіштер» зерттеуінде «Орнықты дамудың негізгі
кедергілері институционалдық реформалардың жеткіліксіздігі және саяси
жүйелердің тиімсіздігінен орын алады» деп көрсетті [62].
Р.Ротберг «Саяси көшбасшылықты нығайту қажеттілігі» зерттеуінде
«Good Governance саяси тұрақтылық пен экономикалық дамудың негізі болып
табылады. Алайда басқару сапасы көбінесе саяси элитаның жеке
мүдделерімен шектеледі» десе [63], Д.Стиглиц, «Теңсіздіктің бағасы» еңбегінде
«Егер мемлекеттік басқару қоғамның қажеттіліктеріне негізделмесе, оның
тиімділігі төмен болады. Good Governance азаматтардың белсенді
қатысуына негізделуі керек» деді [64].
Г.М.Ричелдің айтуынша «Good governance үлгісі абстрактілі әрі барлық
елге бірдей ұсынылатын әмбебаптық сипатқа ие қағидалардан тұрады, оның
батыстық демократиялық қағидаттарға негізделуі дәстүрлі немесе
посткеңестік елдердің жергілікті ерекшеліктерін ескермеуі, формализм мен
енгізу қиындықтарына алып келуі мүмкін, сонымен қатар бұл үлгінің кейбір

қағидаларын нақты өлшеу қиын, бұл бағалауды күрделендіреді» деді [65].
Гриндл Мерили «Good governance қағидалары орталық басқару
органдарының қызметтеріне бейім, ол оның шалғай аймақтарда қолжетімсіз
болуы әкімшілік қызмет сапасының төмендеуіне, теңсіздік пен аймақаралық
айырмашылықтардың ұлғаюына алып келеді» десе [66] Монк Яша «Good
governance концепциясы халыққа ұнау үшін жасалатын популистік саясатты
дамытады, ол стратегиялық реформаларды ысырып қою қаупін
туындатады» деді [67].
Ал Сано Ханс-Отто «Good governance сайлау науқанында халықтың
даусының ескерілу маңызды қағидасына негізделген, ол кәсіби емес
адамдардың жоғары лауазымға келуін арттырады, нәтижесінде мемлекеттік
шешімдер қабылдау сапасын төмендетеді» деген ойда [68] ал Моргесон және
Форрест «Партиялық мүдделердің басым түсуі мемлекеттік басқарудың
бейтараптығына нұқсан келтіріп, мемлекеттік басқару жүйесінің
партизациялануына әкелу қаупін тудырады» деді [69].
Қазақстандық автор С.Байзақов пен А.Төлепбекова «Қазақстанда тиімді
мемлекеттік басқару жүйесін қалыптастыру үшін ашықтықты арттыру
және азаматтық қоғам институттарын нығайту маңызды» деді [19].
Ал Ж.Шаяхметова сыбайлас жемқорлықтың жоғары деңгейі және
қоғамдық бақылаудың әлсіздігі – Қазақстанда тиімді мемлекеттік басқарудың

23