Page 24 - Диссертация к

жаңа моделін іске асырудағы басты кедергілер болып отыр. Шешім қабылдау
үрдісіне халықтың қатысуы көбінесе формальды болып табылатындығында,
бұл әр қашан тежеуіш болып саналады деп атап өтті [70].
Л.Янгонзела «Ақпараттардың түсініксіз формада берілу нәтижесі
жалған ақпарат пен пропаганданы удетіп азаматтардың мемлекет саясатын
дұрыс қабылдамауына алып келуеді, бұл кері байланыстың тиімсіздігін
орнатып, елдегі көтерілістердің орын алуына ықпал етеді» десе [71] Б.Сара
«Good governance қағидаларының есептілік талаптарының күшеюі
бюрократиялық ауырлық пен басқарудың икемсіздігіне себеп болып,
мемлекеттік қызмет халықтың қажеттілігінен гөрі формалды есептілік
көрсеткіштеріне басымдық береді» деді [72].
Мұнда «Good Governance» және «Халық үніне құлақ асатын мемлекет»
концепцияларының мәселелері көптеген зерттеушілердің назарында
болғандығын көріп отырмыз.
Жүргізілген талдау нәтижесінде «Good Governance» және «Халық үніне
құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамаларының тиімді іске асуына кедергі
келтіретін бірқатар жүйелік мәселелер мен институционалдық шектеулердің
бар екендігін көрсетеді. Осы тұрғыда мемлекеттік басқаруда нәтижелілікті
бағалау (performance evaluation) құралдарын енгізу мен жетілдіру ерекше
ғылыми және практикалық маңызға ие.
Мемлекеттік басқаруда «нәтижелілікті бағалау» – бұл қабылданған
мемлекеттік бағдарламалардың стратегиялық әрі операциялық мақсаттарға қол
жеткізу деңгейін жүйелі түрде өлшеп, кешенді талдауға бағытталған
басқарушылық-аналитикалық үдеріс. Тиімділік пен есептілікті арттыруды
көздейтін бұл ұғымның теориялық - әдіснамалық негіздері айқындалған, ал оны

іске асырудың негізгі қағидалары ғылыми әдебиеттерде төмендегідей
сипатталады:

Кесте 4 - Мемлекеттік басқарудағы «Нәтижелікті бағалау» ұғымының
қағидалары

№ Атауы Ғылыми сипаттамасы
Бағалау үдерісінің қойылған нақты мақсаттар мен міндеттерге қол
Мақсатқа жеткізу деңгейін айқындауға бағытталуы. «Нені және не үшін
бағытталу
1 өлшейміз?» деген сұрақтарға жауап беру бағалаудың мазмұндылығы
(Goal- мен маңызын қамтамасыз етеді. Осы арқылы мемлекеттік органдар өз
rientation)
қызметінің қоғамдық құндылығын анықтай алады.
Қағида сандық (қызметтер саны, қаржылық шығындар) және сапалық
(азаматтардың қанағаттану деңгейі, саясаттың әсері) көрсеткіштерді
Өлшеушілік
2 біріктіре отырып, бағалаудың объективтілігі мен сенімділігін
(Measurability)
қамтамасыз етеді. Бұл көрсеткіштердің үйлесімді қолданылуы
кешенді талдауға жол ашады.
Нәтижелікті бағалау – тұрақты түрде жүргізілетін жүйелі процесс. Бұл
қағида бағдарламалардың тиімділігін уақыт өте бақылай отырып,
Үздіксіздік
3 қажет жағдайда түзетулер енгізуге мүмкіндік береді. Мұндай бақылау
(Continuity)
саясаттың өзгермелі жағдайларға икемделуіне және ұзақмерзімді
нәтижелерге қол жеткізуіне септігін тигізеді.

24