Page 33 - Диссертация к

қажеттіліктерін көрсететін теңдестірілген шешімдер қабылдауға мүмкіндік
береді [94].
Мемлекеттік органдар әлеуметтік жауапкершілік пен әдеп нормаларын
ескере отырып шешім қабылдауға міндетті. Бұл қоғамның әл-ауқатына ықпал
ететін, жағымсыз әлеуметтік салдарды азайтатын және билік пен азаматтар
арасындағы сенімді нығайтатын шешімдерді әзірлеуді қамтиды.
Халықтың әртүрлі топтары арасындағы немесе азаматтар мен
мемлекеттік органдар арасындағы қақтығыстар сөзсіз, бірақ оларды медиация
және басқа да реттеу құралдарын енгізу арқылы тиімді шешуге болады. Бұл
қақтығыстардың өршуіне жол бермейді және барлық тараптардың мүдделерін
ескеретін тұрақты шешімдерге қол жеткізеді [95].
Консенсусты қамтамасыз ету үшін халықтың әлеуметтік, мәдени және
саяси үрдістер туралы хабардар болуы және білі алулары да маңызды. Білім
беру бағдарламаларын әзірлеу, тренингтер мен ақпараттық науқандарды өткізу
азаматтарға өздерінің құқықтарын, міндеттері мен басқаруға қатысу
мүмкіндіктерін жақсы түсінуге мүмкіндік береді.
«Консенсусқа бағытталу» қағидасы қоғамның барлық топтарының мүдделерін
есепке алуға, диалог пен өзара түсіністікке негізделген әділ және тұрақты
басқаруды құруға ықпал етеді. Бұл қағиданы жүзеге асыру ашықтықты,
жауапкершілікті, сондай-ақ қоғамдық игілікке және жанжалдардың алдын алуға
бағытталған шешімдерді іздеу үшін билік пен азаматтар арасындағы тұрақты
өзара әрекеттесуді талап етеді [88].
"Есеп беру" қағидасы - мемлекеттік органдардың қызметі мен бюджеттік
шығыстар туралы ақпаратты ашық әрі үздіксіз ұсынуын талап етеді. Ақпарат
азаматтар үшін қолжетімді және түсінікті болуы тиіс, бұл қоғамның билік

қызметін бақылауына мүмкіндік береді. Парламенттік бақылау атқарушы
биліктің қызметін тексеріп, бюджеттік саясат пен мемлекеттік
бағдарламалардың тиімділігін бағалауда маңызды рөл атқарады. Сондай-ақ,
тәуелсіз аудиттер құқық бұзушылықтарды анықтап, басқару сапасын жақсарту
бойынша ұсыныстар әзірлейді [89].
Азаматтық қоғам институттары, соның ішінде үкіметтік емес ұйым,
мемлекеттік органдардың қызметіне мониторинг жүргізіп, азаматтық
бақылауды қамтамасыз етеді. Қоғамдық тыңдаулар, сауалнамалар және кері
байланыс тетіктері арқылы шешім қабылдау процесіне азаматтардың қатысуы
билікке деген сенімді арттырады [90].
Цифрлық технологиялар мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығын
қамтамасыз ету үшін ашық деректер платформаларын енгізуге мүмкіндік
береді. Мемлекеттік бағдарламаларды бағалау нәтижелерін жариялау сыбайлас
жемқорлық тәуекелдерін азайтады және билік органдарының ашықтығын
бақылауға жағдай жасайды. Мемлекеттік органдар өз міндеттемелерін
орындамаған жағдайда заңнамалық тетіктер арқылы жауапкершілікке
тартылады. Бұл басқару стандарттарын сақтауды қамтамасыз етеді [96].
Біздің тұжырымдамамыз бойынша, «Good Governance» және «Халық
үніне құлақ асатын мемлекет» концепциялары қағидаларының басты мақсаты
басқару сапасын арттыруға, әділ қоғам құруға және тұрақтылықты

33