Page 46 - Диссертация к

алаяқтықтың алдын алуға кепілдік береді. Мысалы, блокчейн заңды
құжаттарды мұрағаттау үшін қолданылады, олардың сенімділігі мен
ашықтығын қамтамасыз етеді. «E-justice» сияқты электрондық сот үрдістері
істерді қарауды тездетеді және сот органдарының тиімділігін арттырады.
«Justiz-Online» сияқты онлайн-қызметтер азаматтарға заң көмегін алуға және
өтініштерді электронды форматта беруге мүмкіндік беру арқылы құқықтық
жүйені қол жетімді етті. Бүгінгі таңда Германиядағы құқықтық үрдістердің
шамамен 80%-ы цифрлық түрге ауыстырылды, ал азаматтардың 90% - ы
онлайн-құқықтық қызметтерге қол жеткізе алады [155].
Ақпараттық қамтамасыз ету азаматтардың демократиялық процестерге
қатысуын күшейтіп, әлеуметтік бастамаларға араласуында арттырды.
Германияда өңірлік сайлаулар туралы цифрлық ақпараттандыру іс-шаралары
дауыс берушілердің белсенділігін көтеруге ықпал етті [156].
Германияда Bürgerschaftliches Engagement азаматтық білім беру
бағдарламасы экологиялық және әлеуметтік жобаларға белсенділік танытуға
ықпал етеді [157].
Бұндай жетістіктер құқықтық жүйенің тиімділігін арттыруға ғана емес,
сонымен бірге елдегі заңның үстемдігін нығайтуға да ықпал етеді.
Бұл тетіктер мен тәжірибелер құқықтық жүйенің тұрақтылығын және
азаматтардың құқықтарын қорғауды қамтамасыз ете отырып, Германияда
«Заңның үстемдігі» қағидасын тиімді іске асыруға ықпал етеді.
Дания тәжірибесі
Мемлекеттік органдардың ашықтығы мен азаматтар үшін ақпараттың
қолжетімділігінің жоғары деңгейін қамтамасыз ете отырып, Дания «Good
Governance» концепциясы шеңберінде «Ашықтық» қағидасын тиімді іске

асырып жатқан елдердің бірі болып табылады.
Бұл елде ақпаратқа қол жеткізу туралы Заң (Offentlighedsloven) арқылы
ашықтықты басқарады, ол азаматтарға мемлекеттік органдардан құжаттар мен
ақпаратты сұрауға құқық береді. Осы Заңға сәйкес, егер заңды шектеулер
болмаса, билік олардың әрекеттері туралы ақпаратты ашуға міндетті. Бұл
ережелер жоғары ашықтық пен көпшілік алдында есеп беруге ықпал етеді
[158].
Дания сыбайлас жемқорлықтың алдын алудың әлемдік рейтингінде
тұрақты түрде үздік орындарға ие болып келеді [159].
Дания электронды үкіметті белсенді дамытуды жалғастыра отырып,
Еуропалық комиссияның соңғы есебіне сәйкес 2022 жылы мемлекеттік
органдар ұсынатын қызметтердің 99% - ы онлайн режимде қол жетімді болды.
Данияда «Digital by default» жүйесі іске асырылды, дәлірек айтқанда ресми
қызметтердің көпшілігі және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл цифрлық
платформалар арқылы жүзеге асырылады [160].
Дания 2011 жылдан бастап Ашық Үкімет Серіктестігіне (OGP-Open
Government Partnership) халықаралық ұйымына мүше болып, ашықтық,
азаматтық қатысу және есептілік қағидаттарын ілгерілетуге белсенді қатысуда.
Ел бірнеше іс-қимыл жоспарын қабылдап, мемлекеттік басқарудың
ашықтығын арттыруға бағытталған реформаларды жүзеге асыруда. 2023–2025

46