Page 62 - Диссертация к

сапасының көрсеткіштерін бағалаудың жеке санаттары бойынша Қазақстанның
2019-2024 жылдар аралығындағы орнының динамикасы келесідей болды (кесте
13):

Кесте 13 – GRICS мемлекеттік басқару сапасының көрсеткіштерінің
жекелеген санаттары бойынша Қазақстанның орнының динамикасы (2019 –
2024)

Жылдар
Санаттар
2019 2020 2021 2022 2023 2024 -\+
Макроэкономикалық ▲
тұрақтылық 123 125 126 126 79 68
Жеке бас бостандығы 136 137 138 137 131 126 ▲
Мемлекеттік басқару 102 99 104 98 95 99 ▲
Әлеуметтік капитал 60 86 93 72 101 108 ▼
Инвестициялық орта 72 77 73 75 69 74 ▼
Кәсіпорындар үшін жағдайлар 86 87 92 90 90 83 ▲
Инфрақұрылым және ▼
нарықтарға қолжетімділік 80 84 85 84 84 91
Экономика сапасы 46 41 46 50 42 38 ▲
Өмір сүру шарттары 57 53 55 53 57 53 ▲
Денсаулық 84 92 82 74 72 77 ▲
Білім 48 49 44 39 37 35 ▲
Табиғи орта 129 132 125 129 126 126 ▲
Қауіпсіздік 75 76 85 83 84 81 ▼
Ескерту - The World Bank мәліметтері негізінде автор құрастырған, 2024 [187]
* Елдер арасындағы орындардың рейтингі (1 ең жоғары), (▲-өсу белгісі, ▼-төмендеу
белгісі )

Кестеде көріп отырғанымыздай жеке санаттары бойынша Қазақстан
«Әлеуметтік капитал» бойынша 2019 жылы 60-шы орында болған болса 2024
жылы 108-ші орынға түскен. Бұл барлық санат ішінде ең қатты төмен түскен
сала болып отыр. Ал «Инвестициялық орта» бойынша 72 ден 74-ші орынға
түскен, ал «Инфрақұрылым және нарықтарға қолжетімділік» бойынша 80 ші
орыннан 91-ші орынға жетіп отыр. Ал «Қауіпсіздік» санаты бойынша 2019
жылы 75 ші орыннан 2024 жылда 81-ші орынға төмендеген (кесте 13).
Себебіне келсек Қазақстанның экономикасы мұнай экспортына жоғары
дәрежеде тәуелді. 2015-2020 жылдары мұнай бағасының ауытқуы ұлттық
табысқа және валюталық тұрақтылыққа үлкен соққы болып, теңге құнсыздануы
мен инфляцияның өсуіне алып келді. Бұл жағдай халықтың сатып алу қабілетін
төмендетіп, жалпы экономикалық жағдайға кері әсерін тигізді. Пандемия
COVID - 2019 кезінде сыртқы сауда мен ішкі өндірістің төмендеуі де
экономикалық тұрақтылық көрсеткіштеріне жағымсыз ықпал етті.
«Қауіпсіздік» санатының төмендеуі соңғы жылдары елімізде орын алған
көтерілістермен тікелей байланысты деп есептейміз [196].

62