Page 3 - Аннотация

Теориялық маңыздылығы Жергілікті ӛзін-ӛзі басқарудың дербес
тӛртінші деңгейлі бюджетін қалыптастыру мәселелері, ауқымды теориялық
зерттеулерді қажет етеді.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы Қазақстан Республикасындағы
ЖӚӚБ органдарының (ауыл әкімшіліктерінің) тӛртінші деңгейлі жергілікті
бюджетін дербес қалыптастыруға бағытталған ӛзекті ғылыми мәселелерді
шешуге бағытталған теориялық және қолданбалы жаңа идеялар ұсыну.
Тиімді шетелдік және отандық тәжірибелердің теориялық және практикалық
маңыздылығының нәтижесінде жергілікті ӛзін-ӛзі басқарудың дербес
бюджетін жетілдіруді арттыруға бағытталған жаңа авторлық ғылыми
нәтижелер алынды:
- Жергілікті ӛзін ӛзі басқарудың дербес бюджетінің қаржылық тәуелсіздігін
арттыру мақсатында салық салынатын базаны кеңейту ұсынылады;
- Жергілікті бюджетті басқаруға азаматтарды тарту бойынша ұсыныстар;
- Жергілікті ӛзін ӛзі басқарудың дербес бюджетін басқарудың тиімділігін
арттыру мақсатында коммуналдық меншікті басқаруды оңтайландыру.
Қорғауға мынадай негізгі ережелер шығарылады:
1. ЖӚӚБ бюджетіне салықтар мен тӛлемдердің мынадай түрлерін беру
жолымен салық салынатын базаны кеңейту жӛніндегі шаралар: су
ресурстарын пайдаланғаны үшін тӛлемдер, жекелеген қызмет түрлерімен
айналысу құқығы үшін лицензиялық алым, жекелеген қызмет түрлерімен
айналысқаны үшін лицензияларды пайдаланғаны үшін тӛлем, КТС мен
заңды тұлғалар және ДК-дің ж мүлік салығын бюджет деңгейлері арасында
бӛлу;
2. Халықты жергілікті бюджетті басқаруға тарту жӛніндегі шаралар,
мобильді қосымшамен байланысты электрондық порталды азаматтардың

бюджетті басқаруға қатысу тетігі ретінде пайдалану ұсынылады;
3. ЖӚӚБ коммуналдық мүлікті басқаруды жетілдіру мақсатында
Жекешелендіру, коммуналдық мүлікті пайдалануға беру, оны есептен
шығару және ведомстволық бағынысты ұйымдардың балансына қою
мәселелері бойынша шешімдер қабылдау ЖӚӚБ органдарының құзыретіне
жатқызылуға тиіс
Жұмыстың практикалық маңыздылығы жергілікті ӛзін-ӛзі басқару
органдарының (ауыл әкімшіліктерінің) тӛртінші деңгейлі жергілікті
бюджетін дербес қалыптастыруға бағытталған ұсыныстарды Түркістан
облысы ауыл әкімшілктері тәжірибесінде қолдану.
Зерттеу әдістемесі Базалық концепцияларды зерттеу, әдеби шолуды
жүргізу үшін теориялық зерттеу әдістері, жүйелік тәсіл, талдау, синтез,
индукция, дедукция әдістері қолданылды. Жергілікті ӛзін ӛзі басқарудың
дербес бюджетін енгізуді талдау үшін, тӛртінші деңгейлі бюджет кірістері
мен шығыстарын талдау үшін сапалы және сандық (корреляциялық,
регрессиялық, трендтік) зерттеу әдістерін пайдалана отырып, экономикалық
талдау (кӛлденең және тік талдау) әдістері пайдаланылды. Тӛртінші деігейлі
бюджеттің тиімділігін бағалау үшін эксперттік интервью. Тұрғындарды
басқару үрдісіне тарту үрдісін анықтау үшін, жергілікті ӛзін ӛзі басқару